Για τη θεωρία της μιμήσεως

 

«Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς διατύπωσε μια Θεωρία περί μιμήσεως που τη χώρισε σε τρία βιβλία.Από αυτά ελάχιστα αποσπάσματα διασώθηκαν. Εκεί καθόριζε τη μίμηση ως ἐνέργειαν διὰ τῶν θεωρημάτων ἐκματτομένην τὸ παράδειγμα, και πρόσθετε ότι ο άξιος μιμητής έπρεπε τὸν τῆς πολυμαθείας ἔρανον συλλέγειν. Εις το Περί Δεινάρχου χωρίζει ο Διονύσιος τη μίμηση σε δύο είδη: α) σε φυσικὴν ἐκ πολλῆς συντροφίας, και β) σε μίμηση ἐκ τῶν τεχνικῶν παραγγελμάτων. Στην πράξη βέβαια μόνο το δεύτερο είδος ίσχυσε, γιατί το "πνεύμα" των κλασικών συγγραφέων οι Αττικιστές δεν το συνέλαβαν.

      Ανάλογη ήταν η Θεωρία περί μιμήσεως στην οποία πίστεψε και ο λαμπρός συγγραφέας του Περί Ύψους (συνήθως τον λέμε Ψευδολογγίνο), και αργότερα ο Κοϊντιλιανός. To plurima bona ponamus ante oculos  του Κοϊντιλιανού πολλοί ρήτορες, ιστορικοί, επιστολογράφοι και άλλοι το έθεσαν σε πράξη στους ελληνορωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους. Και η μίμηση αυτή αγκάλιαζε τόσο το περιεχόμενο ―τα θέματα― όσο και τη μορφή ―τη γλώσσα και τα μέτρα― των μεγάλων αττικών συγγραφέων. Πίστευαν μάλιστα ότι και οι μεγάλοι κλασικοί συγγραφείς εφάρμοζαν ανάλογη μίμηση.

      Πάντως αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι οι πρώτοι Αττικιστές, όπως ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, δεν πλησίασαν στα γραφόμενά τους τον ορθό γλωσσικό Αττικισμό, που διακήρυτταν. Πρέπει να έρθομε στον 2ον αιώνα μ.Χ., στη Δεύτερη λεγόμενη Σοφιστική, για να πλησιάσουν λίγοι μόνο Αττικιστές, και αυτοί όχι πλήρως, το γλωσσικό ιδανικό τους. Εκείνος που πέτυχε περισσότερο από όλους τους άλλους ήταν ο Αίλιος Αριστείδης.»

[Κ.Α. Τρυπάνης, Ο Αττικισμός και το γλωσσικό μας ζήτημα, εκδ. Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων: Αθήνα 1984, σ.27-28]