ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

Τομέας Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Διδακτικές Μονάδες Διδάσκων/ουσα Γλωσσολογίας ΓΛΩ 351 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας Ι 3   Α. Χαραλαμπόπουλος, Αν. καθηγητής Γλωσσολογίας ΓΛΩ 374 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας ΙΙ 2   Α. Χαραλαμπόπουλος, Αν. καθηγητής Γλωσσολογίας ΓΛΩ 907 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας 2   Α. Χαραλαμπόπουλος, Αν. καθηγητής

Σύντομη περιγραφή:

ΓΛΩ 351 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας Ι

Γλωσσολογικές αρχές, σκοπός, περιεχόμενο και μεθοδολογία της γλωσσικής διδασκαλίας (προπτυχιακό μάθημα).

ΓΛΩ 374 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας ΙΙ

Παραγωγή διδακτικού υλικού. Διδακτική πρακτική (προπτυχιακό μάθημα).

ΓΛΩ 907 Διδασκαλία της μητρικής γλώσσας

Εξετάζονται ο σκοπός και το περιεχόμενο της διδασκαλίας της μητρικής γλώσσας, η βαρύτητα των επιμέρους πτυχών της γλωσσικής διδασκαλίας, οι γλωσσικές ανάγκες, τα κριτήρια ιεράρχησης των επιλογών (μεταπτυχιακό μάθημα).

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ

Σύντομη περιγραφή:

Π 701 Διδακτική Μεθοδολογία του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (με εφαρμογές)

Βασικές έννοιες της Γενικής Γλωσσολογίας, Κοινωνιογλωσσολογίας και Σχολικής Παιδαγωγικής, απαραίτητες για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας. Μέθοδοι διδασκαλίας των ζωντανών γλωσσών. Η πρόσφατη αναμόρφωση του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση (1976-1984). Παρουσίαση και κριτική προσέγγιση των προγραμμάτων: α) 'Νεοελληνική Γλώσσα', β) 'Έκφραση-Έκθεση' και γ) 'Λειτουργική χρήση της γλώσσας'. Διδακτικές ασκήσεις σε εικονικές και πραγματικές συνθήκες διδασκαλίας (προπτυχιακό μάθημα).

 

α. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

* http://www.eled.auth.gr/tsolakis

α. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

Σύντομη περιγραφή:

Το μάθημα "Διδακτική της Μητρικής Γλώσσας" διακρίνεται σε δύο μέρη, ως εξής:

Α) Το θεωρητικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει:

• Βιβλιογραφική ενημέρωση για τη Διδακτική της Μητρικής Γλώσσας.
  
  
• Αναγκαιότητα και σκοποί.
  
  
• Ψυχολογικές προϋποθέσεις του νηπίου.
  
  
• Αναλυτικό πρόγραμμα, στόχοι και περιεχόμενα.
  
  
• Μέθοδοι διδασκαλίας.
  
  
• Υλικά και μέσα διδασκαλίας.
  
  
• Τρόποι ελέγχου αποτελεσμάτων της διδασκαλίας.
  
  
• Παρατήρηση και ανάλυση μαγνητοσκοπημένων διδασκαλιών.

Β) Πρακτικό μέρος (σχεδιασμός, διεξαγωγή και ανάλυση-αξιολόγηση διδασκαλίας).

Το πρακτικό μέρος περιλαμβάνει:

1. Δειγματική διδασκαλία του αποσπασμένου νηπιαγωγού.
   
   
2. Παρουσίαση του σχεδιασμού της διδασκαλίας. Ο αποσπασμένος νηπιαγωγός παρουσιάζει στους φοιτητές στη Σχολή το σχεδιασμό μια προγραμματισμένης δραστηριότητας, τον οποίο έχει ετοιμάσει σε συνεργασία με τον υπεύθυνο καθηγητή και αφού έχει γνωρίσει την τάξη στην οποία θα διδάξει.
   
   
3. Διεξαγωγή της διδασκαλίας. Ο αποσπασμένος νηπιαγωγός διδάσκει την ενότητα στο νηπιαγωγείο και τον παρακολουθούν οι φοιτητές και ο υπεύθυνος καθηγητής. Η διδασκαλία μαγνητοσκοπείται. Πριν από τη δειγματική διδασκαλία έχει διδάξει τις δύο τουλάχιστον προηγούμενες ενότητες.
   
   
4. Ανάλυση-αξιολόγηση διδασκαλίας. Ακολουθεί η ανάλυση της διδασκαλίας στη Σχολή από τον/την ίδιο και τον υπεύθυνο καθηγητή. (Η βιντεοκασέτα προσφέρει πρόσθετες δυνατότητες ανάλυσης της διδασκαλίας).
   
   
5. Διδασκαλίες των φοιτητών

 

α) Σχεδιασμός της διδασκαλίας.

Ο φοιτητής σχεδιάζει μόνος του μια διδασκαλία. Για το σκοπό αυτό επισκέπτεται το νηπιαγωγείο στο οποίο θα διδάξει. Γνωρίζει τα νήπια και τη νηπιαγωγό. Παρακολουθεί τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας (δύο τουλάχιστον φορές και αν είναι δυνατόν την τελευταία ενότητα πριν από αυτήν που θα διδάξει ο ίδιος). Συγκεντρώνει στοιχεία και πληροφορίες που θα χρειαστούν για το σχεδιασμό της διδασκαλίας. Καθορίζει μαζί με τη νηπιαγωγό την ενότητα που θα διδάξει. Επιλέγει και διατυπώνει τους στόχους, προετοιμάζεται ως προς το περιεχόμενο της ενότητας, κάνει τις μεθοδολογικές επιλογές του, ετοιμάζει το υλικό, διαρθρώνει τη διδασκαλία.

Για το σχεδιασμό της διδασκαλίας ο φοιτητής χρησιμοποιεί τις οδηγίες και το υπόδειγμα σχεδιασμού διδασκαλίας που δίδεται από τους υπεύθυνους του μαθήματος.

β) Παρουσίαση του σχεδιασμού.

Ο φοιτητής παρουσιάζει το σχεδιασμό στον υπεύθυνο αποσπασμένο νηπιαγωγό και τον συζητά μαζί του, ενδεχομένως τον τροποποιεί ή και τον συμπληρώνει, με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία του για τη διδασκαλία.

γ) Διεξαγωγή της διδασκαλίας.

Ο φοιτητής διδάσκει την ενότητα στο νηπιαγωγείο. Τον παρακολουθούν συμφοιτητές της ομάδας του, ο υπεύθυνος νηπιαγωγός και ο αρμόδιος καθηγητής. Όταν κρίνεται αναγκαίο γίνεται μαγνητοσκόπηση της διδασκαλίας.

δ) Ανάλυση-αξιολόγηση της διδασκαλίας.

Ακολουθεί η ανάλυση και αξιολόγηση της διδασκαλίας του φοιτητή στη Σχολή από τον ίδιο, στου συμφοιτητές του που τον παρακολούθησαν, τον αποσπασμένο νηπιαγωγό και τον υπεύθυνο καθηγητή. Η ανάλυση γίνεται διαφοροποιημένα ως προς τους στόχους, το περιεχόμενο, τη μέθοδο, τα υλικά και τα μέσα διδασκαλίας κ.τ.λ.

ε) Αξιολόγηση του μαθήματος.

β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Σύντομη περιγραφή:

Το μάθημα "Διδακτική της Μητρικής Γλώσσας" διακρίνεται σε δύο μέρη, ως εξής:

Α) Το θεωρητικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει:

• Βιβλιογραφική ενημέρωση για τη Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας.
  
  
• Αναγκαιότητα και σκοποί του μαθήματος.
  
  
• Ιστορική εξέλιξη του μαθήματος
  
  
• Ψυχολογικές προϋποθέσεις του μαθητή/τριας.
  
  
• Αναλυτικό πρόγραμμα, στόχοι και περιεχόμενα, σχολικά εγχειρίδια κατά τάξη.
  
  
• Μέθοδοι διδασκαλίας (διάρθρωση της διδασκαλίας, μορφές εργασίας και επικοινωνίας).
  
  
• Μέσα διδασκαλίας του μαθήματος και χρήση τους.
  
  
• Τρόποι αξιολόγησης της επίδοσης των μαθητών και έλεγχος αποτελεσμάτων της διδασκαλίας.
  
  
• Παρατήρηση και ανάλυση μαγνητοσκοπημένων διδασκαλιών.
  

 

Β) Πρακτικό μέρος (σχεδιασμός, διεξαγωγή και ανάλυση-αξιολόγηση διδασκαλίας).

Το πρακτικό μέρος περιλαμβάνει:

1. Δειγματική διδασκαλία του αποσπασμένου δασκάλου.
   
   
2. Παρουσίαση του σχεδιασμού της διδασκαλίας. Ο αποσπασμένος δάσκαλος παρουσιάζει στους φοιτητές στη Σχολή το σχεδιασμό μια προγραμματισμένης δραστηριότητας, τον οποίο έχει ετοιμάσει σε συνεργασία με τον υπεύθυνο καθηγητή και αφού έχει γνωρίσει την τάξη στην οποία θα διδάξει.
   
   
3. Διεξαγωγή της διδασκαλίας. Ο αποσπασμένος δάσκαλος διδάσκει την ενότητα στο σχολείο και τον παρακολουθούν οι φοιτητές και ο υπεύθυνος καθηγητής. Η διδασκαλία μαγνητοσκοπείται. Πριν από τη δειγματική διδασκαλία έχει διδάξει ο αποσπασμένος δάσκαλος τις δύο τουλάχιστον προηγούμενες ενότητες.
   
   
4. Ανάλυση-αξιολόγηση διδασκαλίας. Ακολουθεί η ανάλυση της διδασκαλίας στη Σχολή από τον ίδιο τον αποσπασμένο δάσκαλο και τον υπεύθυνο καθηγητή. (Η βιντεοκασέτα προσφέρει πρόσθετες δυνατότητες ανάλυσης της διδασκαλίας).
   
   
5. Διδασκαλίες των φοιτητών

 

α) Σχεδιασμός της διδασκαλίας.

Ο φοιτητής σχεδιάζει μόνος του μια διδακτική ενότητα. Για το σκοπό αυτό επισκέπτεται το σχολείο στο οποίο θα διδάξει. Γνωρίζει τους μαθητές και το δάσκαλο. Παρακολουθεί τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας (δύο τουλάχιστον διδακτικές ώρες και αν είναι δυνατόν την τελευταία ενότητα πριν από αυτήν που θα διδάξει ο ίδιος). Συγκεντρώνει στοιχεία και πληροφορίες που θα χρειαστούν για το σχεδιασμό της διδασκαλίας του (γνωστικό επίπεδο των μαθητών και περιπτώσεις παιδιών που έχουν ιδιαίτερες δυσκολίες στο μάθημα αυτό, στιλ μάθησης και διδασκαλίας, μέσα διδασκαλίας της τάξης ή του σχολείου για τη συγκεκριμένη ενότητα κ.ά.). Αφού καθορίσει σε συνεργασία με με το δάσκαλο την ενότητα που θα διδάξει, επιλέγει και διατυπώνει τους στόχους, προετοιμάζεται ως προς το περιεχόμενο της ενότητας, κάνει τις μεθοδολογικές επιλογές του, ετοιμάζει το υλικό, διαρθρώνει τη διδασκαλία.

Για το σχεδιασμό της διδασκαλίας ο φοιτητής χρησιμοποιεί τις οδηγίες και το υπόδειγμα σχεδιασμού διδασκαλίας που δίδεται από τους υπεύθυνους του μαθήματος.

β) Παρουσίαση του σχεδιασμού.

Ο φοιτητής παρουσιάζει το σχεδιασμό στον υπεύθυνο αποσπασμένο δάσκαλο και τον συζητά μαζί του, ενδεχομένως τον τροποποιεί ή και τον συμπληρώνει, με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία του για τη διδασκαλία.

γ) Διεξαγωγή της διδασκαλίας.

Ο φοιτητής διδάσκει την ενότητα στο σχολείο. Τον παρακολουθούν συμφοιτητές της ομάδας του, ο υπεύθυνος δάσκαλος (εάν είναι εφικτό ολόκληρη την ώρα) και ο αρμόδιος καθηγητής. Όταν κρίνεται αναγκαίο γίνεται μαγνητοσκόπηση της διδασκαλίας.

δ) Ανάλυση-αξιολόγηση της διδασκαλίας.

Ακολουθεί η ανάλυση και αξιολόγηση της διδασκαλίας του φοιτητή στη Σχολή από τον ίδιο, στου συμφοιτητές του που τον παρακολούθησαν, τον αποσπασμένο δάσκαλο και τον υπεύθυνο καθηγητή. Η ανάλυση γίνεται διαφοροποιημένα ως προς τους στόχους, το περιεχόμενο, τη μέθοδο, τα υλικά και τα μέσα διδασκαλίας κ.τ.λ.

ε) Αξιολόγηση του μαθήματος.