Διδακτική πρόταση από την Ελευθερία Λασθιωτάκη

Οι γυναίκες μάχονται καλύτερα

Του ΛΟΥΚΑ ΚΑΤΣΙΚΑ

Συνεχίζοντας μια δημιουργική πορεία που ξεκίνησε με την «Καυτή σάρκα» για να τον καταξιώσει σταδιακά σε ολόκληρο τον κόσμο, η νέα του ταινία, «Γύρνα πίσω», δεν αποτελεί μονάχα μια επιβεβαίωση, αλλά και μια συγκινητική κατάθεση για τον Αλμοδόβαρ.

Αποφασίζοντας να επιστρέψει για λίγο στις γραφικές γειτονιές της γενέτειράς του, Λα Μάντσα, ο σκηνοθέτης άντλησε από αναμνήσεις της παιδικής του ηλικίας και από νοσταλγία για την χαμένη του μητέρα και γύρισε ένα φιλμ που κέρδισε στις Κάννες το βραβείο σεναρίου και ερμηνείας για το σύνολο των πρωταγωνιστριών του. Στο «Γύρνα πίσω», το λαϊκό σινεμά συναντά τις πιο προσωπικές εμμονές του ισπανού δημιουργού, οι νεκροί έρχονται από τον άλλο κόσμο για να επιλύσουν τα προβλήματα των ζωντανών, οι γυναίκες επωμίζονται καρτερικά τα μυστικά και τις αμαρτίες τους, το παρελθόν ρίχνει διαρκώς την σκιά του στα πράγματα και η ζωή είναι μια ατέλειωτη εναλλαγή ανάμεσα στο γέλιο και το δάκρυ. Ισορροπώντας ανάμεσα στην κωμωδία και στο δράμα με τρόπο αξιοθαύμαστο, ενώνοντας το ρεαλιστικό και το φανταστικό στον ίδιο συναισθηματικό συνδυασμό, ο Αλμοδόβαρ έκανε την ταινία θαρρείς για να συμφιλιωθεί με τα δικά του φαντάσματα: το χαμό της μητέρας του, την αίσθηση του χρόνου που περνά, το αναπόφευκτο του θανάτου, τους ανοιχτούς ακόμη λογαριασμούς με παλιούς γνώριμους όπως η Κάρμεν Μάουρα, αλλοτινή μούσα του σκηνοθέτη που τον συναντά ξανά ύστερα από μακροχρόνια διάσταση.

- Η ταινία σηματοδοτεί μια σειρά από επιστροφές για εσάς. Και δεν εννοώ μόνο το γυρισμό στην πόλη των παιδικών σας χρόνων...

«Εχετε δίκιο. Με την ταινία αυτή δουλεύω ξανά ύστερα από 18 χρόνια με την Κάρμεν Μάουρα. Ξανασυναντώ την Πενέλοπε Κρουζ, τη Λόλα Ντουένιας και την Τσους Λαμπρεάβε έπειτα από καιρό. Επισκέπτομαι τη Λα Μάντσα από την οποία κατάγομαι. Επιστρέφω στους δρόμους των πρώτων μου χρόνων, βρίσκοντας ξανά τις γυναίκες που κάθονταν στα πεζούλια των σπιτιών τους και κουτσομπόλευαν. Βρίσκοντας ξανά εκεί και την μητέρα μου. Η Λα Μάντσα αποτελεί ένα μέρος άρρηκτα δεμένο με την παρουσία της, μιας και καταγόταν από εκεί. Καθ' όλη τη διάρκεια της συγγραφής και του γυρίσματος του φιλμ, η νεκρή μητέρα μου βρισκόταν διαρκώς παρούσα και πολύ κοντά μου. Δεν φανερώθηκε ποτέ μπροστά στα μάτια μου, όπως συμβαίνει στο φιλμ, αλλά νιώθω ότι στεκόταν συνεχώς δίπλα μου».

«Η Κάρμεν, η Πενέλοπε κι εγώ»

- Εχετε σκεφτεί γιατί οι γυναίκες παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στο έργο σας;

«Εχω γυρίσει ταινίες αποκλειστικά με άντρες, όπως ήταν ο "Νόμος του πόθου'' ή η "Κακή εκπαίδευση'', νομίζω όμως ότι από τον κόσμο των γυναικών μπορείς να αντλήσεις τις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες. Οι γυναίκες έχουν ένα ευρύτερο συναισθηματικό και ψυχολογικό πεδίο, σε εναλλαγή και σε εκπλήσσουν - το ταμπεραμέντο που επιδεικνύουν είναι απλώς συναρπαστικό. Ισως αυτό να οφείλεται στο γεγονός ότι για αιώνες ολόκληρους βρίσκονταν υποχρεωμένες να ζουν στη σιωπή, στο περιθώριο, φυλακισμένες από τον έξω κόσμο. Το "Γύρνα πίσω'' προέκυψε από προσωπικές μου μνήμες, από παιδικές αναμνήσεις και ήταν λογικό να περιστρέφεται γύρω από γυναίκες, μιας και το μεγαλύτερο μέρος των ανήλικων χρόνων μου το πέρασα περιστοιχιζόμενος από αυτές. Μου αρέσει πολύ το πόσο πιο αισιόδοξοι και φωτεινοί άνθρωποι είναι από τους άντρες, πόσο πιο ικανοί να μάχονται, να ζουν. Δεν είναι, άλλωστε, καθόλου τυχαίο που οι πιο ανάλαφρες και κωμικές ταινίες που έχω κάνει είχαν πάντοτε θηλυκούς ήρωες. Οσες ταινίες μου είχαν άντρες για πρωταγωνιστές ήταν σαφώς πιο σκοτεινές και δραματικές».

«Το παρελθόν δεν μου χρησιμεύει σε τίποτα»

- Η αίσθηση του χρόνου που περνάει; Σας επηρεάζει;

«Εχω ζήσει περισσότερο από τη μισή ζωή μου τώρα πια, άρα είναι μάλλον λογικό να με απασχολεί όλο και περισσότερο. Κάποια στιγμή στα σαράντα μου ένιωσα το αναπόφευκτο πέρασμα του χρόνου. Είδα ξαφνικά τη ζωή μου σε συνάρτηση με το χρόνο που πέρασε και με το χρόνο που απομένει. Το να μιλάς γι αυτόν εσωκλείει σε μεγάλο βαθμό μέσα του και μια αναπόφευκτη κουβέντα για τη φυσική φθορά κι αυτό είναι ένα ζήτημα με το οποίο ποτέ δεν κατάφερα να συμβιβαστώ».

- Εχετε συγκεκριμένες προσδοκίες για τα χρόνια που πρόκειται να έρθουν;

«Ναι. Θα ήθελα να είναι άφθονα (γέλια). Δεν ξέρω αν έχω προσδοκίες για το υπόλοιπο της ζωής μου. Αυτό που ξέρω είναι πως θα ήθελα να ζήσω περισσότερο, θα ήθελα να μπορώ να απολαύσω την κάθε στιγμή που με περιμένει από εδώ και στο εξής και θα ευχόμουν να εξακολουθήσω να δουλεύω με την ίδια ελευθερία που μπόρεσα να το κάνω μέχρι τώρα».

- Εχετε ανοιχτούς λογαριασμούς με το παρελθόν;

«Το παρελθόν πέρασε. Δεν υπάρχει πλέον για μένα και δεν μου χρησιμεύει σε τίποτα. Το μόνο πράγμα που έχει αξία και νόημα πια είναι το παρόν».

Ερωτήσεις

1. Ποιοι είναι οι λόγοι που κάνουν το σκηνοθέτη να πιστέψει ότι απ'τον κόσμο των γυναικών μπορείς να αντλήσεις πιο ενδιαφέρουσες ιστορίες;
2. Ποια είναι η σχέση του σκηνοθέτη με το χρόνο που περνάει;
3. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας, η σχέση του ανθρώπου με το παρελθόν του;

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Making the most of the context can you explain the words in bold?

Σε εναλλαγή......................................................................................
το αναπόφευκτο.................................................................................
γενέτειράς.........................................................................................
σε συνάρτηση...................................................................................
προσδοκίες......................................................................................

2. Γράψτε τις παράκατω εκφράσεις στον άλλο αριθμό, στην ίδια πτώση.

αλλοτινή μούσα..........................................................................................
η νεκρή μητέρα μου...................................................................................
ενδιαφέρουσες ιστορίες .............................................................................
παιδικές αναμνήσεις...................................................................................
θηλυκούς ήρωες.........................................................................................
αναπόφευκτη κουβέντα ............................................................................
ανάλαφρες και κωμικές ταινίες.................................................................

3. Χρησιμοποιείστε σε προτάσεις τις παρακάτω λέξεις σε όποιο χρόνο και τύπο θέλετε:

Καταξιώσει
άντλησε
επιλύσουν
επωμίζονται
καρτερικά
σηματοδοτεί
κουτσομπόλευαν
άρρηκτα δεμένο
ταμπεραμέντο
συμβιβαστώ
εσωκλείω
περιστοιχίζομαι

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
αποκλειστικά
φυσική φθορά
αντλώ
συμβιβαστώ
σε εναλλαγή
συγκεκριμένες προσδοκίες
επιδεικνύω
άφθονα
συναρπαστικό
υπόλοιπο
περιθώριο
ανοιχτούς λογαριασμούς
προέκυψε
προκύπτει
χρησιμεύει
ανήλικων
επωμίζονται
περιστοιχιζόμενος
καρτερικά
μάχονται
σηματοδοτεί
ανάλαφρες
κουτσομπολεύω
επηρεάζει
Άρρηκτα δεμένο
σε συνάρτηση as a function of
γενέτειρα
απομένει
καταξίωση
εσωκλείει
καταξιώνω
αναπόφευκτη κουβέντα
επιλύω
18 Οκτωβρίου 2006