Μεταφραστικό δάνειο
H λέξη η οποία δεν εισέρχεται σε μια γλώσσα με βάση τη φωνητική της μορφή
αλλά μεταφράζεται σε αυτή με τη χρησιμοποίηση ήδη υπαρκτών γλωσσικών στοιχείων
της γλώσσας που τη δέχεται. Έτσι, για παράδειγμα, η λέξη ουρανοξύστης,
ενώ αναλύεται μορφολογικά σε ελληνικά στοιχεία (< ουραν(ός) -ο-+
ξυσ- (ξύνω) -της), είναι μεταφραστικό δάνειο από το αγγλικό sky-scraper,
καθώς μεταφράζει στα ελληνικά κάθε στοιχείο της αγγλικής λέξης: sky 'ουρανός',
scrap(e) 'ξύνω', -er -της (μόρφημα που δηλώνει όργανο). H μετάφραση
μπορεί να είναι απόλυτα πιστή ή όχι. Στη δεύτερη περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε
για ελεύθερα μεταφραστικά δάνεια. H απόδοση του γαλλικού sensualisme
στα νέα ελληνικά ως αισθησιοκρατία δείχνει αυτήν ακριβώς την ελευθερία
στην απόδοση: το δεύτερο συνθετικό -κρατία χρησιμοποιήθηκε για να αποδώσει
το γαλλικό -isme χωρίς να πρόκειται για ακριβή μετάφρασή του. Στην κατηγορία
των μεταφραστικών δανείων πρέπει να εντάξουμε και τον σημασιολογικό δανεισμό.
Eίναι η περίπτωση που μια λέξη αποκτά μια νέα σημασία υπό την επίδραση μιας
ξένης λέξης που έχει και τις δύο σημασίες. Στην ουσία δηλαδή η γλώσσα που
δέχεται το δάνειο μεταφράζει την ξένη λέξη και το αποτέλεσμα της μετάφρασης
είναι μια λέξη που ήδη προϋπάρχει στη γλώσσα. Tέτοια είναι η περίπτωση της
νεοελληνικής λέξης ποντίκι, που χρησιμοποιείται σήμερα και με τη σημασία
'μικρή συσκευή συνδεδεμένη σε ηλεκτρονικό υπολογιστή'. Aποτελεί μετάφραση
της αγγλικής λέξης mouse '1. γκρίζο τρωκτικό, 2. μικρή συσκευή συνδεδεμένη
σε ηλεκτρονικό υπολογιστή', με αποτέλεσμα η νεοελληνική λέξη ποντίκι,
που είχε μόνο την πρώτη σημασία, να αποκτήσει και τη δεύτερη.
Παραπομπές:λέξη,φωνητική, μόρφημα
