Κείμενο 18: Kακριδή-Ferrari, M. & Δ. Xειλά-Mαρκοπούλου. 1996. H γλωσσική ποικιλία και η διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Στο H νέα ελληνική ως ξένη γλώσσα. Aθήνα: 'Ιδρυμα Γουλανδρή-Xορν, σελ. 18.
© 'Ιδρυμα Γουλανδρή-Xορν

Πρόκειται για τις εναλλακτικές πραγματώσεις των δομών ή στοιχείων της γλώσσας που υπαγορεύονται από το ίδιο το σύστημά της. Παράδειγμα, οι διαφορετικές πραγματώσεις των φωνημάτων και μορφημάτων της ΝΕ, των οποίων η τελική μορφή εξαρτάται από το γλωσσικό περιβάλλον και άλλους ενδοσυστηματικούς παράγοντες:

	-εναλλαγή στην προφορά των xoma-Citra (χώμα-χύτρα) (με [x] υπερωικό και [C] ουρανικό που επιβάλλουν το υπερωικό φωνήεν ο και το ουρανικό i αντίστοιχα)
	-εναλλαγή του καταληκτικού μορφήματος του ενεργητικού παρατατικού στο α΄ ενικό πρόσωπο: -a και -usa/-aFa Èetrex-a <έτρεχα> και aFaÈpusa / aÈFapaFa <αγαπούσα / αγάπαγα>
	-εναλλαγή στις μορφές του υποκορισμού: -aki, -itsa, -ula κλπ. mariÈDaci <μαριδάκι>, mariÈDitsa <μαριδίτσα>, mariÈDula <μαριδούλα>, αλλά peÈDaci <παιδάκι>, peÈDula <παιδούλα>