Κείμενο 18: Kακριδή-Ferrari,
M. & Δ. Xειλά-Mαρκοπούλου. 1996. H γλωσσική ποικιλία και η διδασκαλία
της νέας ελληνικής ως ξένης γλώσσας. Στο H νέα ελληνική ως ξένη γλώσσα.
Aθήνα: 'Ιδρυμα Γουλανδρή-Xορν, σελ. 18.
© 'Ιδρυμα Γουλανδρή-Xορν
Πρόκειται για τις εναλλακτικές πραγματώσεις των δομών ή στοιχείων
της γλώσσας που υπαγορεύονται από το ίδιο το σύστημά της. Παράδειγμα, οι διαφορετικές
πραγματώσεις των φωνημάτων και μορφημάτων της ΝΕ, των οποίων η τελική μορφή
εξαρτάται από το γλωσσικό περιβάλλον και άλλους ενδοσυστηματικούς παράγοντες:
|
-εναλλαγή
στην προφορά των xoma-Citra
(χώμα-χύτρα) (με
[x] υπερωικό και [C] ουρανικό που επιβάλλουν το
υπερωικό φωνήεν ο και το ουρανικό i αντίστοιχα) |
|
-εναλλαγή
του καταληκτικού μορφήματος του ενεργητικού παρατατικού στο α΄ ενικό
πρόσωπο: -a
και -usa/-aFa Èetrex-a <έτρεχα> και aFaÈpusa / aÈFapaFa <αγαπούσα / αγάπαγα> |
|
-εναλλαγή
στις μορφές του υποκορισμού: -aki,
-itsa, -ula κλπ. mariÈDaci
<μαριδάκι>, mariÈDitsa <μαριδίτσα>, mariÈDula <μαριδούλα>, αλλά peÈDaci <παιδάκι>, peÈDula <παιδούλα> |