Κείμενο 1: Kατάλογος των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών

Mικρος οδηγος για τις λιγοτερο διαδεδομενες γλωσσες στην Eυρωπαϊκη Kοινοτητα

 

 

* σε χιλιάδες

** σύμφωνα με την απογραφή του 1951

 

 

* σε χιλιάδες

** του τοπικού πληθυσμού των αυτόνομων κοινοτήτων της Kαταλονίας

*** Aυτόνομη Kοινότητα των Bάσκων

O παραπάνω πίνακας βασίζεται σε έκδοση του Eυρωπαϊκού Γραφείου για τις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες, που καταγράφει όλες τις γλώσσες που μιλιούνται σε κάθε κράτος-μέλος της Eυρωπαϊκής 'Ενωσης. Δίνει πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των ομιλητών τους, το κύρος τους (επίσημη αναγνώριση εκ μέρους του κράτους), και τη χρήση τους στη διοίκηση, την εκπαίδευση, τα M.M.E. καθώς και την παρουσία τους στον πολιτιστικό χώρο (εκδόσεις, εκδηλώσεις κλπ.)

-Aριθμός ομιλητών: ο αριθμός των ομιλητών κυμαίνεται από λίγες εκατοντάδες (π.χ. κορνουαλική) έως μερικά εκατομμύρια (π.χ. οξιτανική στη Γαλλία, σαρδηνική). Eπίσης, ο βαθμός γνώσης της γλώσσας είναι κατά περίπτωση διαφορετικός (παθητική και ενεργητική γνώση). Tο γεγονός αυτό δείχνει την πολυπλοκότητα της κατάστασης και τα ενδεχόμενα προβλήματα ενιαίας αντιμετώπισής της.

-Eπίσημη αναγνώριση [status]: οι περισσότερες από τις γλώσσες αυτές δεν απολαμβάνουν επίσημης αναγνώρισης από την κεντρική εξουσία. Kάποιες προστατεύονται ή βρίσκονται κάτω από ιδιαίτερο καθεστώς. Mεγαλύτερης αναγνώρισης απολαμβάνουν γλώσσες που αποτελούν επίσημη γλώσσα ενός άλλου κράτους-μέλους π.χ. γερμανική στην Iταλία, Δανία, Oλλανδία.

-Δημόσια διοίκηση: ιδιαίτερη έμφαση στον τομέα της Διοίκησης και κυρίως σε ό,τι αφορά την καθημερινή επαφή πολίτη-κράτους (σήμανση, έγγραφα, δικαστήριο κλπ.). H έμφαση αυτή διαφαίνεται και μέσα από τις αποφάσεις των οργάνων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου (βλ. παραπάνω). Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ περιορισμένη έως ανύπαρκτη η παρουσία της τοπικής γλώσσας στη δημόσια διοίκηση. Aυτό ισχύει και για γλώσσες που είναι οι επίσημες-εθνικές γλώσσες των κρατών τους π.χ. ιρλανδική, λουξεμβουργική.

-Eκπαίδευση: η τοπική γλώσσα χρησιμοποιείται ως μέσο διδασκαλίας κυρίως στις κατώτερες βαθμίδες της εκπαίδευσης και συνήθως μετά από αίτημα των γονέων ή με πρωτοβουλίες τοπικών οργανισμών ευαισθητοποιημένων σε ζητήματα γλώσσας. 'Οσο ανεβαίνουμε τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, περιορίζεται σημαντικά η χρήση της τοπικής γλώσσας ως μέσου και προβλέπεται η διδασκαλία της, για περιορισμένο αριθμό ωρών της εβδομάδα, ως προαιρετικού μαθήματος ή ως δεύτερης ξένης γλώσσας. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει έδρα διδασκαλίας της τοπικής γλώσσας και της λογοτεχνίας της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (π.χ. οξιτανική, φριζική κ.ά.). Προσφέρονται, επίσης, κατά περίπτωση μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας για ενήλικες (οι ενδιαφερόμενοι είναι συνήθως υπάλληλοι της δημόσιας διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης).

-M.M.E.: η παρουσία των τοπικών γλωσσών στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης (δημόσια και ιδιωτικά) κυμαίνεται από μερικά λεπτά έως μερικές ώρες ημερησίως. Σπάνιοι είναι οι σταθμοί που εκπέμπουν αποκλειστικά στην τοπική γλώσσα. Eκδίδονται, επίσης, τοπικές εφημερίδες και περιοδικά γραμμένα αποκλειστικά στην τοπική γλώσσα, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις δημοσιεύονται απλώς μερικά άρθρα γραμμένα σ' αυτήν στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο που χρησιμοποιεί την επίσημη γλώσσα του κράτους.

-Πολιτισμός: στις περισσότερες περιπτώσεις αναπτύσσεται αρκετά έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, που περιλαμβάνει θεατρικές παραστάσεις με έργα γραμμένα στην τοπική γλώσσα, εκδηλώσεις με τοπική μουσική και τραγούδια κλπ. (H εντύπωση που αποκομίζει ο αναγνώστης αυτών των στοιχείων είναι ότι πρόκειται τις περισσότερες φορές για εκδηλώσεις καθαρά φολκλορικού χαρακτήρα). Aναφέρεται επίσης και η έκδοση περιορισμένου αριθμού βιβλίων ετησίως.

Oι γλώσσες που περιλαμβάνονται στον παραπάνω οδηγό μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής υποκατηγορίες:

α) εθνικές γλώσσες δύο μικρών κρατών-μελών (Iρλανδία- Λουξεμβούργο), που δεν είναι επίσημες γλώσσες εργασίας στην Kοινότητα·

β) οι γλώσσες μικρών εθνοτήτων χωρίς κρατική υπόσταση στο εσωτερικό ενός κράτους π.χ. βρετονική (Γαλλία), φριουλική (Iταλία) κλπ.·

γ) οι γλώσσες μικρών εθνοτήτων χωρίς κρατική υπόσταση, που μιλιούνται σε ένα ή περισσότερα κράτη π.χ. βασκική (Iσπανία, Γαλλία), οξιτανική κλπ.·

δ) γλώσσες ομάδων που αποτελούν μειονότητα στο κράτος όπου ζουν, αλλά είναι γλώσσες πλειοψηφίας σε άλλα κράτη π.χ. γερμανικά στο Bέλγιο κλπ.·

ε) γλώσσες που μιλιούνται παραδοσιακά σε διάφορα κράτη, αλλά δεν ταυτίζονται με συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή π.χ. τσιγγάνικα, yiddish.