ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

SSds.

ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Xρήστος Kλαίρης & Γεώργιος Μπαμπινιώτης.

 

 

 

Γραμματική της νέας ελληνικής. Δομολειτουργική-Eπικοινωνιακή.
I. Tο όνομα
II 1. To ρήμα. Η οργάνωση του μηνύματος

 

 

 

 

Eλληνικά Γράμματα
Aθήνα, 1996, 1999

H νέα Γραμματική των Kλαίρη-Mπαμπινιώτη και των συνεργατών/-ιδών τους, όπως καταδεικνύει και ο υπότιτλος, επιχειρεί να συγκεράσει διαφορετικές προσεγγίσεις στην περιγραφή των γλωσσικών φαινομένων. Στο πρώτο μέρος, τα συνιστώντα μέρη αντιπροσωπεύονται ανισομερώς: η γραμματική παραμένει σχεδόν ακραιφνώς δομική, αφού απουσιάζουν πραγματολογικά στοιχεία που θα υποστήριζαν θεωρητικούς όρους όπως "χρήση" ή "επικοινωνία". Προς εξέταση αντικείμενο του 1ου τόμου είναι το όνομα, και όχι το ονοματικό σύστημα της NE, όπως θα περίμενε κανείς σε γραμματικό εγχειρίδιο που διαβεβαιώνει ότι αφίσταται από την παραδοσιακή παρουσίαση των μερών του λόγου. Tο κύριο βάρος της ύλης έχει μετατεθεί στη σημασιολογία και στη σύνταξηΧ σε ό,τι αφορά την τυπολογία, το σχηματισμό δηλαδή των ονομάτων, το έργο δεν μπορεί παρά να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με κάποια από τις προϋπάρχουσες γραμματικές, που περιέχουν πλήρεις πίνακες των κλίσεων. Aσάφεια και ασυνέπεια χαρακτηρίζει αρκετούς από τους μεταγλωσσικούς όρους που χρησιμοποιούνται (λ.χ., τυποποιημένη έκφραση, ψευδο-επίθημα, κ.ά.). Ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει τη μελέτη και παρουσίαση του ρηματικού συστήματος. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί με την έκδοση και των υπόλοιπων τμημάτων του (ΙΙΙ. Η υλική πραγμάτωση του μηνύματος). Ωστόσο μια σειρά από πληροφορίες που χρησιμοποιούνται στην επικοινωνία για την εξειδίκευση του μηνύματος στην πρόταση (χρόνος, χώρος, ποσό, αιτία, σκοπός) πρόκειται να εξεταστούν στο τμήμα με τον τίτλο "Επιρρηματικά στοιχεία" που δεν περιλαμβάνεται στον 2ο τόμο. Η δόμηση του συγκεκριμένου τόμου και η αντίστοιχη περιγραφή του ρηματικού συστήματος γίνεται κυρίως στη βάση σημασιολογικών και συντακτικών κριτηρίων, αλλά δίνονται και μορφολογικές πληροφορίες σε ειδικό τμήμα. Στο 5ο κεφάλαιο "Προοπτικές του μηνύματος" συνεξετάζονται οι σημασιολογικοί ρόλοι και οι συντακτικές λειτουργίες, ενώ σε ιδιαίτερο τμήμα παρουσιάζεται η σειρά των όρων της πρότασης σε συνάρτηση με τις επικοινωνιακές λειτουργίες. Σε γενικές γραμμές παρουσιάζεται η πολυτυπία του νεοελληνικού ρηματικού συστήματος, χωρίς όμως ιδιαίτερη αναφορά στις συνθήκες χρήσης της (π.χ. διαλεκτική χρήση, λόγια ή λαϊκή καταγωγή). Παρατίθενται κατάλογοι ανωμάλων ρημάτων και γλωσσάριο γραμματικών όρων. Στον τόμο χρησιμοποιείται και παραδοσιακή ορολογία ως πλέον οικεία. Tο κατά πόσο η νέα αυτή γραμματική θα αποτελέσει "'βιβλίο-αναφορά' για τη σύγχρονη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης", θα κριθεί με ασφάλεια από την επιστημονική κοινότητα και το αναγνωστικό κοινό, μόνο μετά τη δημοσίευση του συνόλου του έργου.

ΣΗΜΕΙΩΣH

1. Η παρουσίαση του 2ου τόμου της Γραμματικής Κλαίρη-Μπαμπινιώτη, που κυκλοφόρησε μετά την έκδοση της σχετικής βιβλιογραφικής πρότασης του ΕΚΕΒΙ, προστέθηκε από τις συντάκτριες για τις ανάγκες του Γλωσσικού Υπολογιστή.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

αρχή σελίδας