Παραγωγή
Η διαδικασία με την οποία δημιουργούνται καινούριες λέξεις με τον συνδυασμό λεξικών και παραγωγικών μορφημάτων και συνήθως των κλιτικών μορφημάτων. Τα παραγωγικά μορφήματα μπορεί να προηγούνται του λεξικού μορφήματος (προθήματα) ή να έπονται (επιθήματα). Η σημασία της παράγωγης λέξης μπορεί να προκύπτει από τη σημασία των λεξικών και των παραγωγικών μορφημάτων· το παραγωγικό μόρφημα -ιν(ος) π.χ. σημαίνει ότι κάτι είναι φτιαγμένο από το υλικό που δηλώνει το λεξικό μόρφημα, ξύλινος, πέτρινος, κ.ο.κ. Η σημασία της παράγωγης λέξης μπορεί όμως και να είναι απρόβλεπτη, με την έννοια ότι υπερβαίνει τη σημασία του λεξικού και του παραγωγικού μορφήματος (π.χ. ξε-καρδίζομαι). Η παραγωγή μπορεί να δημιουργήσει λέξεις που είτε ανήκουν είτε δεν ανήκουν στην ίδια γραμματική κατηγορία (μέρος του λόγου) με αυτή που ανήκει η λέξη η οποία έχει χρησιμοποιηθεί ως "βάση": π.χ. πουλώ-ξεπουλώ: ρήμα και στις δυο περιπτώσεις, αλλά άνθρωπος-ανθρώπινος: επίθετο παραγόμενο από ουσιαστικό. Σε αντίθεση με τη διαδικασία της σύνθεσης, δεν μπορούν πάντα όλα τα στοιχεία που δημιουργούν την παράγωγη λέξη να υπάρχουν ως ανεξάρτητες μονάδες. Συνήθως τα παραγωγικά μορφήματα δεν συναντώνται ελεύθερα, χωρίς δηλαδή κάποιο λεξικό μόρφημα. Π.χ. το -ινος δεν μπορεί να σταθεί από μόνο του στον λόγο.
Παραπομπές:λέξη,
μόρφημα,
σημαινόμενο, σύνθεση
