Φώνημα: Φωνήματα

ονομάζονται οι ελάχιστες μονάδες ήχου κάθε γλώσσας που λειτουργούν διακριτικά, δηλ. διακρίνουν σημασίες, π.χ. πόνος, τόνος. Η εναλλαγή των δύο πρώτων στοιχείων στις δύο αυτές λέξεις δημιουργεί διαφορετικές σημασίες. Τα φωνήματα δεν ταυτίζονται με τους φθόγγους μιας γλώσσας, γιατί οι φθόγγοι δεν έχουν πάντοτε διακριτική λειτουργία. Τα φωνήματα συγκροτούν το φωνολογικό σύστημα κάθε γλώσσας το οποίο πραγματώνεται με τους φθόγγους της. Ένα φώνημα μπορεί -ανάλογα με το φωνητικό περιβάλλον του- να πραγματώνεται με διαφορετικούς φθόγγους σε διαφορετικά περιβάλλοντα και αυτές οι πραγματώσεις ονομάζονται αλλόφωνα. Π.χ. στα νέα ελληνικά το φώνημα /k/ (π.χ. στο καιρός /kerόs/ και στο καλός/kalόs/) πραγματώνεται ως ουρανικό [c] πριν από /i/ και /e/: [cerόs]·

και ως υπερωικό [k] πριν από τα υπόλοιπα φωνήματα: [kalόs] ή στο τέλος λέξης. Τα φωνήματα απεικονίζονται με τη χρήση του Διεθνούς Φωνητικού Αλφαβήτου και των πλαγίων καθέτων, π.χ. /b/, ενώ οι φθόγγοι με τη χρήση του Διεθνούς Φωνητικού Αλφαβήτου και των αγκυλών [b].

Παραπομπές: σημαινόμενο, φωνολογία, αλλόφωνο, ουράνωση, φθόγγος

 

Επιστροφή στα περιεχόμενα του Φ