της Βασιλικής Δενδρινού

Στο εισαγωγικό της άρθρο, η Βασιλική Δενδρινού, επιστημονική υπεύθυνη της έκδοσης και σύνταξης του περιοδικού, αφού εκθέσει το είδος των ερωτημάτων που συνδέονται με τη διδασκαλία της γλώσσας ως «μαθήματος» στη σχολική εκπαίδευση, —το τι πρέπει να μάθουν ή να διδαχτούν οι μαθητές/τριες, πώς και γιατί— διεξέρχεται το σύνολο της ύλης του 1ου τεύχους του Γλωσσικού Υπολογιστή, κάνοντας τις απαραίτητες συσχετίσεις αφενός με τις θεωρητικές αρχές για τη γλώσσα και τη γλωσσική αγωγή η οποία υπηρετεί τον κοινωνικό και κριτικό γραμματισμό και αφετέρου με το πλαίσιο αναφοράς που συνιστούν τα νέα γλωσσικά προγράμματα σπουδών του ΥΠΕΠΘ/Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το γυμνάσιο και το λύκειο.

του Μ.Α.Κ. Halliday
προσαρμογή στα ελληνικά: Χριστίνα Λύκου

Εκκινώντας από τη θεώρηση του της γλώσσας ως σημειογενούς συστήματος, ως μέσου δηλαδή για την κατασκευή νοημάτων, ο συγγραφέας αναλύει τον τρόπο με τον οποίο η γλώσσα κατηγοριοποιεί τον φυσικό κόσμο διαμορφώνοντας έτσι τη βασική εμπειρία της ανθρώπινης ύπαρξης για το παιδί, τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Στη συνέχεια παρουσιάζει δύο κρίσιμες στιγμές κατά τις οποίες η εμπειρία αυτή αναμορφώνεται: α) με την είσοδο του παιδιού στο σχολείο και την εκμάθηση του γραπτού λόγου, προκειμένου να ανταποκριθεί στην ανάγκη συστηματοποίησης της γνώσης (δημιουργία αφηρημένων οντοτήτων) και β) με την είσοδο του παιδιού στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, προκειμένου αυτή τη φορά να ανταποκριθεί στα νέα περιβάλλοντα επιστημονικού/τεχνικού λόγου.

της Frances Christie

Στο άρθρο διερευνάται η συμβολή του κλάδου της εκπαιδευτικής γλωσσολογίας στη δημιουργία ενός κατάλληλα συγκροτημένου σώματος εκπαιδευτικών
θεωριών που θα βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς του μέλλοντος, και παρουσιάζονται οι κοινωνικές θεωρίες που συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του κλάδου αυτού. Υιοθετώντας τη θεώρηση της γλώσσας ως κοινωνικής σημειωτικής, σε αντιδιαστολή με τη θεώρησή της ως ουδέτερου φαινομένου (ως «αγωγού» πληροφοριών), η συγγραφέας εξετάζει τους λειτουργικούς λόγους που διαφοροποιούν τη γραπτή γλώσσα από την προφορική και οι οποίοι υπαγορεύουν τη διαφορετική αντιμετώπισή της κατά τη διαδικασία γραμματισμού.

του Αγαθοκλή Χαραλαμπόπουλου

Μετά μια σύντομη παρουσίαση των χαρακτηριστικών της ρυθμιστικής αντίληψης για τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας, που στη χώρα μας κυριάρχησε στην εκπαίδευση μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο συγγραφέας παρουσιάζει το θεωρητικό κλίμα που παρήγαγε την αντίληψη που είναι γνωστή ως «επικοινωνιακή προσέγγιση», τις βασικές αρχές της και τον τρόπο με τον οποίο υιοθετήθηκε στη χώρα μας. Ειδική αναφορά γίνεται στα προγράμματα σπουδών και τα βιβλία που συντάχτηκαν τη δεκαετία του ’80 για όλες τις βαθμίδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

του Αθανάσιου Γκότοβου

Πτυχές των νέων προγραμμάτων σπουδών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας για τη «Γλωσσική Διδασκαλία» και τη «Νεοελληνική Λογοτεχνία» εξετάζει το παρόν άρθρο. Συζητά τη θεωρητική θεμελίωση της επικοινωνιακής προσέγγισης, όπως εμφαίνεται στα κείμενα των προγραμμάτων, και επισημαίνει δείκτες συνέχειας και μεταβολής ως προς τη στοχοθεσία τους. Διατυπώνονται τέλος προϋποθέσεις που, κατά την άποψη του συγγραφέα, διασφαλίζουν τη σύνδεση πολιτειακής βούλησης και διδακτικής πράξης στην περίπτωση του γλωσσικού μαθήματος.