ΕΙΣΑΓΩΓΗ TI ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ "ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ" ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ; ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΞΕΥΡΕΣΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ; ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

του Αντώνη Τσοπάνογλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στο πρώτο τεύχος του Γλωσσικού Υπολογιστή οι Β. Δενδρινού και Π. Ξωχέλλης εξέτασαν ορισμένες βασικές έννοιες του προγραμματισμού της διδασκαλίας υπο­διαι­ρώ­ντας το κείμενο που έγραψαν για τη θεματική αυτή ενότητα σε μικρά κεφάλαια, τα οποία αποτελούσαν απαντήσεις στις παρακάτω τέσσερις ερωτήσεις: «Τι είναι το ‘πρόγραμμα σπου­δών’;», «Υπάρ­χουν διαφορετικά είδη προγραμμάτων;», «Τι περιέχει το πρόγραμμα σπουδών ή το αναλυτικό πρό­γραμμα ενός μαθήματος;» και «Πώς οργανώνεται ένα πρόγραμμα;». Επειδή θεωρώ αυτόν τον τρόπο υπο­διαίρεσης του κειμένου «φιλικό» προς τον/την χρήστη-αναγνώστη/-τρια, τον υιοθετώ κι εγώ.

      Πριν τη διατύπωση και εξέταση των λίγων επιμέρους ερωτημάτων που θα μας απασχολήσουν σε αυτό το άρθρο, είναι ίσως χρήσιμη η παρουσίαση ενός ευρύτερου καταλόγου, που αφενός επιτρέπει τον «προσανατολισμό» του/της αναγνώστη/-τριας κι αφετέρου δίνει προοπτική και κατευθυντήρια γραμμή στη θεματική ενότητα Προγράμματα Σπουδών του περιοδικού. Ο κατάλογος που ακολουθεί δεν είναι εξαντλητικός και η σειρά των ζητημάτων που περιλαμβάνονται σε αυτόν δεν είναι αυστηρά προκαθορισμένη:

  •Τι είναι ένα «πρόγραμμα» στην εκπαίδευση;

  •Είναι απαραίτητα τα προγράμματα στην εκπαίδευση; Γιατί ναι ή γιατί όχι;

  •Υπάρχουν διαφορετικά είδη προγραμμάτων; Αν ναι, ποιες είναι οι σημαντικότερες τυπο­λογίες προγραμμάτων;

  •Τι περιέχει συνήθως και τι θα πρέπει (κατά την άποψη των ειδικών επιστημόνων) να περιέχει το πρόγραμμα ενός μαθήματος;

  •Πού στηρίζεται κανείς για να αποφασίσει τι θα περιλάβει σε ένα πρόγραμμα; Δηλαδή ποιες είναι οι πηγές και οι διαδικασίες εξεύρεσης των συστατικών ή περιεχομένων του προ­γράμ­ματος;

  •Πώς διατυπώνονται συνήθως και πώς πρέπει (κατά την άποψη των ειδικών επι­στη­μό­νων) να διατυπώνονται οι στόχοι του προγράμματος;

  •Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ στόχων και ύλης, ειδικότερα στο γλωσσικό μάθημα;

  •Πώς αρθρώνεται ένα πρόγραμμα σπουδών;

  •Ποια σχέση έχει το πρόγραμμα με το διδακτικό ή μαθησιακό υλικό;

  •Ποια σχέση έχει το πρόγραμμα με την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών/-τριών;

  •Ποιοι/-ες συνήθως συντάσσουν και ποιοι/-ες θα πρέπει (κατά την άποψη των «ειδικών») να συν­τάσ­σουν το πρόγραμμα ενός μαθήματος;

  •Ποιες είναι οι συνέπειες στον προγραμματισμό του γλωσσικού μαθήματος, όταν αυτός γί­νε­ται με προοπτική την παραγωγή υλικού (συμβατικού ή ηλεκτρονικού) προς χρήση χωρίς τη μεσολάβηση του/της εκπαιδευτικού (δηλαδή, στην περίπτωση μάθησης που θα μπορούσε να ονομαστεί «αυτο­διαχειριζόμενη»);

Στο παρόν κείμενο θα ασχοληθούμε με τους στόχους των προγραμμάτων σπουδών, καθώς και με το πώς διερευνώνται οι γλωσσικές ανάγκες του μαθητικού κοινού οι οποίες προσδιορίζουν τους στόχους που περιλαμβάνει το γλωσσικό πρόγραμμα.