ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Είναι γεγονός ότι το νέο πρόγραμμα γλωσσικής αγωγής για το γυμνάσιο και το λύκειο διαφέρει από τα προηγούμενα στο βαθμό που αποτελεί «μια προσπάθεια απεγκλωβισμού από την παραδοσιακή, σχολαστικού τύπου ενασχόληση με τη γλώσσα ως αντικείμενο φιλολογικής και γραμματικής ανάλυσης», όπως υποστηρίζει και ο Γκότοβος στο άρθρο του. Ανάμεσα στα βασικά του χαρακτηριστικά είναι πως δεν ευνοεί τη ρυθμιστική θεώρηση της γλώσσας και την κανονιστική γλωσσική αγωγή. Επιπλέον, αναγνωρίζει με ουσιαστικότερο ίσως τρόπο την κοινωνική διάσταση της γλώσσας, προσδιορίζοντάς την ως κοινωνική (αλληλ)ενέργεια. Διατυπώνεται εμμέσως πλην σαφώς ότι ένας από τους βασικούς λόγους της γλωσσικής εκπαίδευσης στο σχολείο είναι ο κοινωνικός γραμματισμός—τάση η οποία επικρατεί στις περισσότερες δυτικού τύπου κοινωνίες. Για τούτο το λόγο άλλωστε τα άρθρα στην Ενότητα Α’ του πρώτου αυτού τεύχους του Γλωσσικού Υπολογιστή συνάδουν με την προβληματική που απορρέει από το σκοπό αυτό και ταυτόχρονα οδηγεί προς την υλοποίησή του: γλωσσική παιδεία στις σύγχρονες κοινωνίες που απαιτούν εναλλακτικού τύπου γραμματισμό των πολιτών τους.

Ορισμένες καινοτομίες του νέου γλωσσικού μας προγράμματος, το οποίο ακολουθεί τη λογική γλωσσικών προγραμμάτων άλλων δυτικών χωρών, αποτελούν αντικείμενα ενασχόλησης στην Ενότητα Γ’ του Γλωσσικού Υπολογιστή, το πρώτο τεύχος του οποίου περιλαμβάνει τρεις θεματικές στήλες. Η πρώτη, με τίτλο «Γλωσσική ποικιλία και γλώσσα του σχολείου», στην οποία γράφουν οι Μαρία Κακριδή, Δήμητρα Κατή και Bασιλική Νικηφορίδου, αφορμάται από το γεγονός ότι το νέο γλωσσικό πρόγραμμα εισάγει ως νόμιμη σχολική γνώση όχι μόνο την επίσημη ποικιλία της στάνταρ ελληνικής αλλά και τον καθημερινό ανεπίσημο λόγο, καθώς επίσης τις άλλες κοινωνικές και γεωγραφικές της ποικιλίες, και τις διάφορες χρήσεις του λόγου ανάλογα με συγκεκριμένα είδη λόγου και κειμένων. Στη στήλη αυτή, όπως και στις υπόλοιπες στις υπόλοιπες, παρουσιάζονται ιδέες για την πρακτική ενασχόληση με το υπό εξέταση ζήτημα. Σημαντική θα είναι η συμβολή των εκπαιδευτικών στις στήλες αυτές μελλοντικά, εφόσον, σύμφωνα με το κάλεσμα των συνεργατών της κάθε στήλης, δεχτούν να παρουσιάσουν τις εμπειρίες τους από την εκπαιδευτική διαδικασία στην τάξη, με βάση τα ειδικότερα ζητήματα που θα τίθενται σε κάθε τεύχος.

Το ειδικότερο ερευνητικό ενδιαφέρον των συνεργατών της στάθηκε αφορμή για τη θεματική στήλη «Πολυτροπικότητα κειμένων. Γλώσσα και εικόνα στα σχολικά εγχειρίδια», στην οποία γράφουν οι Βαγγέλης Ιντζίδης, Ελένη Καραντζόλα και Ελένη Χοντολίδου. Η ανάπτυξη ικανοτήτων κατανόησης και παραγωγής εννοιών που μεταδίδονται ή κατασκευάζονται όχι μόνο με γλωσσικά αλλά και με οπτικά κείμενα αποτελεί έμμεσα εκφρασμένο στόχο στο νέο πρόγραμμα, στο οποίο σαφώς αναφέρεται ως επιδίωξη «Να αντιληφθεί [ο μαθητής] τη σημασία που έχουν οι διάφοροι γλωσσικοί κώδικες για την επικοινωνία, και τον ιδιαίτερο ρόλο του γλωσσικού κώδικα». Η χρήση του όρου «γλωσσικός κώδικας» είναι προβληματική στο συγκεκριμένο σημείο ούτως ή άλλως, εφόσον έχει χρησιμοποιηθεί στη διεθνή βιβλιογραφία με διαφορετική έννοια, και θα μπορούσε ίσως να αντικατασταθεί με τον όρο «τρόποι επικοινωνίας».

Μια ακόμη θεματική στήλη παίρνει έναυσμα από το νέο πρόγραμμα σπουδών, αλλά κυρίως από το ενδιαφέρον των συντελεστών της στήλης και ολόκληρου του περιοδικού. Αφορά τη χρήση νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση γενικότερα και ειδικότερα στη γλωσσική αγωγή και αυτοεκπαίδευση. Ο προγραμματισμός της στήλης έγινε από την Ελένη Σκούρτου και τον Δημήτρη Κουτσογιάννη. Γράφει ο Δ. Κουτσογιάννης, ο οποίος κάνει μια σύντομη εισαγωγή στη στήλη αυτή με τίτλο «Πληροφορική-επικοινωνιακή τεχνολογία και γλωσσική αγωγή» και η Αγγελική Δημητρακοπούλου, η οποία παρουσιάζει μια πρόταση για την αξιοποίηση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε όλα τα μαθήματα του σχολικού προγράμματος.