ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΑΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ TΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΕΝΑ ΝΕΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ολοκληρώνοντας το κείμενο αυτό, με το οποίο παρουσίασα κάποιες σκέψεις που νομίζω θα πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά, θα ήθελα να πω λίγα λόγια ακόμη για ένα ζήτημα που άπτεται του θέματος της Αισθητικής που ανέφερα πιο πάνω. Ο σχεδιασμός, όπως είπα νωρίτερα, βασίζεται στην πλήρη επίγνωση των δυνατοτήτων των διαθέσιμων τρόπων, στις σχέσεις μεταξύ τους όταν χρησιμοποιούνται και στα ενδιαφέροντα του σχεδιαστή/-τριας ως ατόμου που μετασχηματίζει, δημιουργεί, ανανεώνει. Η γνώση των δυνατοτήτων των διαθέσιμων σημειωτικών πόρων (που διαμορφώνονται πολιτισμικά) –είτε πρόκειται για προφορικό ή γραπτό γλωσσικό κείμενο, είτε πρόκειται για κείμενο οπτικό ή μουσικό– φέρνει στο προσκήνιο επιλογές που ανταποκρίνονται στο σχεδιασμό, ο οποίος εκφράζει το ενδιαφέρον του δημιουργού. Αυτές οι επιλογές γίνονται σε συγκεκριμένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα ή περιστάσεις, και αποτελούν την προσωπική (υπό μία έννοια) απάντηση του/της σχεδιαστή/-τριας στις απαιτήσεις του επικοινωνιακού γεγονότος. Σύνολα τέτοιων επιλογών παράγουν αυτό που παραδοσιακά ονομάζεται «στυλ» ή «ύφος». Αυτό το στυλ ή ύφος γίνεται αντικείμενο αξιολόγησης (με τον ίδιο τρόπο που γίνονται οι ιδέες ή τα γλωσσικά στοιχεία ενός κειμένου με σκοπό να διαβαστεί, να ακουστεί κλπ.), και η αξιολόγηση αυτή συνεπάγεται αισθητική κρίση. Στην περίπτωση λοιπόν αυτή η Αισθητική αποκαλύπτεται ως πράξη άσκησης ισχύος και ως αποτέλεσμα πολιτικής πρακτικής. Για μένα αυτό τότε ξεπερνά επίσης την «κριτική» με την τρέχουσα έννοια: ενσωματώνοντας τη διαδικασία της κριτικής και ανάγοντάς την από αναδρομική δράση που σχετίζεται με τα ζητήματα που απασχολούν ισχυρούς τρίτους σε μελλοντική δράση που έχει σχέση με τα ενδιαφέροντα του κοινωνικά τοποθετημένου ατόμου του οποίου το σχέδιο τίθεται σε εφαρμογή.

Το ζήτημα αυτό εντάσσεται σε ένα γενικότερο προβληματισμό για το λόγο της κριτικής πράξης. Το ίδιο και άλλα θέματα που έθιξα εδώ, τα οποία έθεσα με έναν ιδιαίτερα γενικό τρόπο, και μάλιστα εσκεμμένα. Στόχος μου ήταν να έχουν απήχηση σε διαφορετικούς τόπους, με διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, σε περιβάλλοντα διδασκαλίας της γλώσσας ως μητρικής, ξένης, δεύτερης ή άλλης.