Ανάγνωση και κατανόηση του σχεδιασμού ενός «κοινού» γραπτού, στη διδακτική πράξη.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Παρατηρώντας το παράδειγμα  του γραπτού 1α, 1β και 1γ, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις και δικαιολογήστε κάθε σας απάντηση, αναφέροντας ποια συγκεκριμένα λεκτικά ή μη λεκτικά στοιχεία στο παράδειγμα αυτό σας οδήγησαν στην απάντησή σας.

1)      Ποιος ήταν ο κύριος στόχος αυτού του τετρασέλιδου; Για ποιους λόγους ετοιμάστηκε;

2)      Ποιο είναι το κύριο θέμα του;

3)      Από ποιον ετοιμάστηκε; Ποιος φαίνεται να έχει την ευθύνη γι’ αυτό; Με ποιες γλωσσικές διατυπώσεις παρουσιάζεται ο φορέας διοργάνωσης; Με ποιον τρόπο φαίνεται ότι ο φορέας διοργάνωσης είναι μέρος της Ελληνικής Αστυνομίας; Τι εντύπωση προσπαθεί να κάνει με το σύνολο των επιλογών του στην περίσταση αυτή;

4)      Σε ποιον απευθυνόταν;

5)      Με ποιους οπτικούς σημειωτικούς τρόπους η λέξη «ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ», που δηλώνει το σκοπό του γραπτού αυτού, αναδεικνύεται ως κεντρική στο λόγο του «ομιλητή/-τριας» (δηλαδή του φορέα διοργάνωσης);
(Διευκρίνιση: «ομιλητή/-τριας»=ομιλούν υποκείμενο= υποκείμενο εκφοράς=αυτός/ -ή που έχει την ευθύνη για ένα γραπτό ή προφορικό κείμενο, πχ. αυτός-/ή που παραγγέλλει ή/και υπογράφει μια πρόσκληση και όχι αυτός/-ή που τη γράφει).

6) Εκτός από τη φωνή των διοργανωτών της εκδήλωσης, στο γραπτό αυτό «ακούγονται» και άλλες φωνές, τις οποίες οι συντάκτες του επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν για διαφορετικούς λόγους (γραπτό/κείμενο πολυφωνικό). Ποιες από τις διατυπώσεις του  μεταφέρουν το λόγο άλλων «ομιλητών/-τριών»;

7)      Ποια από αυτά τα τμήματα μεταφερόμενου λόγου, για τα οποία αναγνωρίσατε ότι είναι υπεύθυνοι άλλοι «ομιλητές/-τριες», νομίζετε ότι δεν συνηθίζονται σε ένα γραπτό αυτού του είδους (=πρόσκληση και πρόγραμμα); Από ποια είδη λόγου προέρχονται; Σε ποιες κατηγορίες αποδεκτών/-τριών απευθύνονται κανονικά;

8)      Με ποιους διαφορετικούς σημειωτικούς τρόπους (λεκτικούς και οπτικούς) οι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό του τετρασέλιδου αυτού διαφοροποιούν τις άλλες φωνές από το «δικό τους λόγο»;

9)      Με ποιους λεκτικούς και οπτικούς τρόπους οι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό του τετρασέλιδου αυτού καθιστούν σαφές ότι το σλόγκαν "REFUGEE GO HOME" δεν πρέπει να αποδοθεί στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης και ότι αυτό δεν απευθύνεται στον/στην αποδέκτη/-τρια της πρόσκλησης;

10)   Με ποιους οπτικούς τρόπους ενισχύουν το αντιρατσιστικό μήνυμα «Αν μπορούσε θα πήγαινε»;

11)   Με ποιους λεκτικούς και οπτικούς τρόπους παρουσιάζουν το ρατσισμό ως πρόβλημα;

12)   Με ποιους τρόπους οι διοργανωτές/-τριες της εκδήλωσης δείχνουν την αντιρατσιστική τους στάση στον/στην αποδέκτη/-τρια και παράλληλα προσπαθούν να του/της υποβάλλουν την ίδια;

13)   Με ποιους λεκτικούς και οπτικούς τρόπους εξασφαλίζουν
α) τη συνοχή / συνέχεια
β) τη διαφοροποίηση των λειτουργιών ανάμεσα στα τρία τμήματα του προσπέκτους (1α, 1β, 1γ);

14)   Συγκρίνετε την πρόσκληση αυτή (1α, 1β, 1γ) με την πρόσκληση 3. Ποιες ομοιότητες και διαφορές διαπιστώνετε συνολικά α) στη μορφή τους β) στις στάσεις των διοργανωτών/-τριών;

Σημείωση: Οι ασκήσεις αυτές προορίζονται για εκτύπωση για την τάξη. Μπορούν να γίνουν άλλες προφορικά με ανοιχτή τάξη, με την τεχνική πχ. του καταιγισμού ιδεών και άλλες, ενδεχομένως οι πιο απαιτητικές, με δουλειά σε ομάδες και γραπτά (σημειώσεις για την ανακοίνωση των παρατηρήσεων). Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι ο/η καθηγητής/-τρια όχι μόνο να συντονίζει και συνοψίζει τις απαντήσεις των μαθητών/-τριών αλλά και να διευρύνει τον προβληματισμό τους με όποιες παρατηρήσεις και ερωτήσεις κρίνει αναγκαίες. Χρήσιμο είναι επίσης να αποσαφηνίζεται στους/στις μαθητές/-τριες ο ειδικός στόχος της δραστηριότητας σε σχέση με το όφελος που θα έχουν οι ίδιοι/-ες. Η άσκηση 14 μπορεί να ανατεθεί ως εργασία για το σπίτι.

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ)

3) Η διαδικασία ετοιμασίας της πρόσκλησης δεν αποσαφηνίζεται από τα στοιχεία που φέρει το γραπτό. Ετοιμάστηκε, ενδεχομένως, από κάποιο γραφείο γραφικών τεχνών (που, όμως, δεν δηλώνει τα στοιχεία του στο γραπτό), σε συνεννοόηση με το Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων που είχε την επιμέλεια της εκδήλωσης ή ίσως ετοιμάστηκε μόνο από το Γραφείο Δημοσίων Σχέσεων που είχε την επιμέλεια της εκδήλωσης ή από κάποιον άλλο, ίσως, ειδικό στην επικοινωνία.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για τον/την αποδέκτη/-τρια είναι όχι από ποιον αλλά για λογαριασμό τίνος ετοιμάστηκε. Ετοιμάστηκε, λοιπόν, μετά από παραγγελία και σύμφωνα με τις υποδείξεις της «Οργανωτικής Επιτροπής» της «Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης», την οποία εκπροσωπεί ο «Γενικός Αστυνομικός Διευθυντής Γεώργιος Πλάκας, Υποστράτηγος». Ο φορέας διοργάνωσης, που φέρει και την ευθύνη για το γραπτό αυτό, είναι η «Γενική Αστυνομική Διεύθυνση  Θεσσαλονίκης», του οποίου τα στοιχεία προβάλλονται πρώτα στο πάνω μέρος της πρώτης σελίδας.

Ότι η «Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης» αποτελεί μέρος της Ελληνικής Αστυνομίας φαίνεται από τη θέση της διατύπωσης αυτής: δεξιά από τον λογότυπο της Ελληνικής Αστυνομίας. Σε περίπτωση που δεν εμφανιζόταν λογότυπος η θέση της διατύπωσης Ελληνική Αστυνομία, θα ήταν πάνω από τη διατύπωση «Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης». Συχνά, η θέση μιας διατύπωσης στη σελίδα ή στην επιφάνεια και στο όλο αντικείμενο, αποτελεί έναν τρόπο κατασκευής σημασίας (πρβλ.ανάλυση της πρόσκλησης). Για την εντύπωση βλ. δύο προηγούμενα μέρη, ιδιαίτερα στόχος 1β.

7) Δεν συνηθίζονται τα: α) REFUGEE GO HOME, β) Αν μπορούσε θα πήγαινε, γ) Πλούσιες οι διασταυρώσεις… Καζαντζάκης, δ) Απολαύστε Coca-Cola. Αντίστοιχα προέρχονται από τα είδη: α) Γραπτό σλόγκαν σε γκράφιτι, που απευθύνεται σε κάθε πρόσφυγα προσωπικά και απαιτεί από αυτόν να επιστρέψει στον τόπο του β) Προφορική απάντηση στο σλόγκαν από άλλον από τον αποδέκτη του. Απευθύνεται στους υπεύθυνους για το ρατσιστικό σλόγκαν αλλά και στον/στην αποδέκτη/-τρια της πρόσκλησης γ) Απόσπασμα από λογοτεχνικό κείμενο. Απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη/-τρια του κειμένου και στον/στην αποδέκτη/-τρια της πρόσκλησης δ) Διαφημιστικό σλόγκαν για την προώθηση αναψυκτικού. Απευθύνεται σε κάθε πιθανό καταναλωτή και στον/στην αποδέκτη/-τρια της πρόσκλησης ως καταναλωτή/-τρια.