CONVERTERE EXPLICARE EXPRIMERE INTERPRETARI MUTARE REDDERE TRANSFERRE VERTERE

EXPRIMERE:
 εξάγω δια της πιέσεως / αποτυπώνω, απεικονίζω, διαμορφώνω > αναπαριστώ κάτι με λόγια, αποσαφηνίζω, περιγράφω / εκφράζω κάτι με διαφορετικά λόγια ή σε διαφορετική γλώσσα, μεταφράζω

Είναι κι αυτός, όπως το vertere, από τους πρώιμους όρους που αφορούν τη μεταφραστική διαδικασία, αλλά με αυτόν φαίνεται να τονίζεται μια συγκεκριμένη μεταφραστική παράμετρος. Η κυριολεκτική σημασία του ρήματος αφορά τη διαμορφωτική εργασία ή το αποτέλεσμά της (κάνω το καλούπι κάποιου αντικειμένου και παίρνω το πανομοιότυπό του), οπότε η έμφαση ως προς τη μεταφραστική του διάσταση δίνεται στη μορφή ή τον τρόπο της μετάφρασης, η οποία συνιστά έτσι ένα έκτυπο (χωρίο 5, 8, 9). Συχνά μάλιστα συνοδεύεται από τροπικούς προσδιορισμούς [π.χ. verbum pro verbo (λέξη προς λέξη), ad verbum (κατά λέξη) κά.] που δηλώνουν την όσο το δυνατόν πιστή απόδοση του πρωτοτύπου, την κατά το δυνατό μεγαλύτερη αντιστοίχιση μεταφραζόμενου και μεταφραστικού κειμένου (χωρία 1, 4, 6). Πιθανώς αυτή τη σημασία έχει και εκεί όπου απαντά χωρίς περαιτέρω προσδιορισμούς και δηλώνει γενικά τη μετάφραση (χωρία 2, 3). Για τον ίδιο όμως λόγο, της κατά λέξη απόδοσης, μπορεί το exprimere να δηλώνει μια αρνητικά αξιολογούμενη μεταφραστική εργασία, στις περιπτώσεις δουλικής μίμησης του πρωτοτύπου, όταν δηλ. δεν λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες της μεταφραστικής γλώσσας (χωρίο 7).

1. Τερέντιος, Adelphoe 6-10

2. Κάτουλλος 65.16

3. Κικέρων, Carminum fragmenta limon απόσπ. 2

4. Κικέρων, In Verrem II 2.154

5. Κικέρων, De oratore 1.155

6. Κικέρων, De finibus 1.4

7. Κικέρων, De finibus 3.15

9. Αύλος Γέλλιος, Noctes Atticae 4.5